2.
Weg met het
ziektebriefje
Van controleren tot coördineren
Met 33%. Zo sterk nam het verzuim in België toe de afgelopen 10 jaar. Een statistiek die na het coronatijdperk niet meteen zal afnemen. De kost van verzuim voor bedrijven bedraagt per werknemer gemiddeld meer dan 1200 euro per jaar. Het bewijs voor verzuimexpert Bart Teuwen dat de traditionele aanpak dringend aan verandering toe is. Als algemeen directeur van Certimed, marktleider op het vlak van controlegeneeskunde, is hij een voorvechter van een duurzaam positief verzuimbeleid: een aanpak die verzuim wil voorkomen en mensen zo snel mogelijk weer inzetbaar maakt. Hij licht toe waarom België nood heeft aan een mentaliteitswijziging.
“De controlearts wordt in ons land nog te vaak ingezet om af te schrikken en als drukkingsmiddel. Dat is een gevolg van een voorbijgestreefde kijk op verzuim. Onze wetgeving dateert nog uit de jaren ‘90 en focust puur op controle. Onze visie op controlegeneeskunde 2.0 bekijkt het ruimer. Wij pleiten voor een triage-rol in de eerste fase van het verzuim waarbij we meteen in gesprek gaan over de mogelijkheden tot werkhervatting. Waar nodig kunnen we, in overleg, snel doorverwijzen naar de arbeidsarts, de psycholoog of andere relevante actoren om actief aan de belastbaarheid te werken of een re-integratietraject op te starten. Onze artsen zijn geen boemannen, ze komen met oplossingen. Een constructieve benadering die ook overtuigt bij de werving van nieuwe artsen.”
De aanpak bij Certimed is er dus op gericht mensen weer aan de slag te helpen. In overleg met de werknemer, werkgever en behandelende arts helpt Certimed om de arbeidscontext weer werkbaar te maken. “Dat is uiteraard goed voor de werkgever, maar in de eerste plaats is het goed voor de werknemer zelf. Mensen voelen zich beter als ze zich weer nuttig kunnen maken.”
Voor België is het een behoorlijk unieke en nieuwe aanpak, in ons omringende landen staan ze daar al verder in. Bart was zelf lange tijd actief als arbeidsarts in Nederland. De positieve principes daar neemt hij mee in de werking van Certimed: “Niet dat we alles klakkeloos kunnen kopiëren, maar het fundamentele principe is hetzelfde. Namelijk dat we verzuim benaderen vanuit wat er wél mogelijk is, niet vanuit de beperking. In het allergrootste deel van de gevallen wil de werknemer wel aan de slag en kan dat bijvoorbeeld door aanpassingen van het takenpakket, het werkschema of de inrichting van de werkplek.”
De dialoog als basis
Die constructieve benadering heeft Certimed vervat in een concreet 5-stappenplan voor een duurzaam positief verzuimbeleid. Dat plan neemt alle aspecten van verzuim mee in rekening en helpt de klant stap voor stap naar een langetermijnvoordeel. Het opzetten van een warm-zakelijke dialoog is daarin de rode draad:
“Het woord ‘verzuim’ is sowieso een beladen begrip dat vaak gevoelig ligt in gesprekken tussen werkgever en werknemer. Maar het is net door het te benoemen dat je het kan ontmijnen. Je kop niet in het zand steken en verzuim bespreekbaar maken, liefst nog voor het zich stelt, is de eerste stap. Dat kan bijvoorbeeld door het perspectief om te draaien: spreek over inzetbaarheid. Door het probleem positief te benaderen, draaien we wantrouwen om in vertrouwen.
Veel bedrijven hebben regeltjes rond ziekteverzuim, maar geen visie. Certimed brengt in kaart hoe hun beleid matuurder kan worden en wat daar de winstkansen van zijn. “We analyseren de verzuimcijfers, detecteren de hinderpunten en formuleren een plan met een verzuimbeleid op maat van de organisatie. Vervolgens helpen we hen die aanpak implementeren en verankeren. We geven leidinggevenden inzicht in de voordelen en leiden hen op in het voeren van verzuimgesprekken. De ‘return on investment’ daarvan is reëel en dubbel: er is de directe impact op de cijferkant, minder verzuim betekent meer rendabiliteit voor de organisatie. Maar er is ook de menselijke kant. Wanneer een organisatie een plan heeft en duidelijke afspraken maakt met werknemers, is er al een houvast voor wanneer het misgaat. Als er zich dan problemen stellen, weet iedereen waaraan toe. ‘Moeilijke’ gesprekken worden zo gevoerd vanuit wederzijds begrip, met het oog op voordeel voor alle betrokken partijen.”
Mentaliteitswijziging moet leiden tot wetswijziging
Als mensen uitvallen, is er vaak voorafgaandelijk heel wat gebeurd - of niet gebeurd. Verzuim moet in zijn totaliteit bekeken worden. Terwijl bedrijven al lang begrepen hebben dat ze moeten evolueren van een repressief naar een preventief model, hinkt de wetgeving nog achterop. “In het huidige wettelijke opzet zie je weer dat principe van wantrouwen. We pleiten openlijk om komaf te maken met die archaïsche regeltjes die de gezondheid van mensen in de weg staan. Overleg tussen alle betrokkenen is cruciaal. Het is eigenlijk absurd dat je moet ‘bewijzen’ dat je ziek bent. Een ziektebriefje en de klus is zogezegd geklaard. Trouwens, niet elk verzuimgeval is initieel van medische aard. Een papier lost dus geen problemen op. Goed advies en begeleiding wel.”
Een ander sprekend feit is dat langdurig zieken pas na 4 maanden vanuit de werkgever geactiveerd kunnen worden. En dat terwijl al na een afwezigheid van 6 weken 80% van de medewerkers nood heeft aan ondersteuning bij terugkeer. “Hoe langer iemand uit is, hoe moeilijker de hervatting. Bij langdurig zieken is contact houden net essentieel om totale disconnectie met het werk te vermijden. Vanuit een constructieve benadering zo snel mogelijk praten over hoe de hervatting kan verlopen is voor iedereen gunstig.”
Van controleren naar adviseren
Via een netwerk van 300 controleartsen doet Certimed jaarlijks 170.000 controles voor meer dan 5000 klanten. Het verwerkt ook 350.000 medische attesten. Dat helikopterzicht wendt Certimed aan om het preventiebeleid bij haar klanten te verbeteren. “We geven inzichten in de medische redenen van uitval en dus kunnen we uit de analyse van de verzuimcijfers makkelijker pijnpunten detecteren. Digitale instrumenten helpen ons en onze klanten in de shift naar een positief verzuimbeleid. We lanceren een applicatie die niet alleen ondersteunt bij de praktische en administratieve kant van verzuim, maar die ook de dialoog tussen leidinggevende en werknemer ondersteunt. Zo kan de aandacht van onze klanten nog meer naar hun medewerkers zelf gaan.”
Een volledige overgang van een controlerende aanpak naar een preventief beleid zal nog even duren. Al is ondertussen duidelijk dat louter controleren maar een deelaspect is van het verhaal. “In 90% van de controles volgt Certimed de diagnose van de arts. De winst van controlegeneeskunde ligt dus niet in het verifiëren van die diagnose, wel in het aansluitend goed adviseren van het re-integratieproces. Die expertise is binnen onze organisatie voorhanden. En ze zal nodig zijn, het aantal langdurig zieken is op 15 jaar verdubbeld tot meer dan 500.000. En terwijl de arbeidsongeschiktheid blijft toenemen, zien we een terugval bij het aantal huisartsen dat bereid is om controles te doen. We springen dus openlijk op de barricaden om dat positieve perspectief op verzuim breed ingang te doen vinden, zowel bij de Belgische artsen als bij onze klanten en onze overheden.”