8.
Een preventieve blik
op de coronacrisis
Een verwittigde samenleving is er twee waard
Een land voorlichten in een nationale crisis is niet voor iedereen weggelegd. Wel voor Pierre Van Damme, vaccinoloog en epidemioloog aan de Universiteit Antwerpen. Die voltijdse job als professor combineert hij nu met het vrijwillig adviseren van de Belgische en Vlaamse regering. In een crisis als deze heeft ieder zijn rol te spelen.
Pierre Van Damme spreekt uit ondervinding. Hij runde samen met zijn echtgenote een huisartspraktijk in het Antwerpse, om zich dan op infectieziekten-onderzoek te storten. Hij zetelt sinds eind 2019 in Mensura’s Raad van Bestuur, gidst epidemiologisch en vaccinologisch onderzoek naar nieuwe doorbraken en doet al dit bovenstaande in combinatie met zijn job aan de Universiteit Antwerpen. “Als professor is het mijn plicht om naast onderwijs- en onderzoekswerk ook maatschappelijk werk te leveren. Dat doen we dagdagelijks, maar in crisistijd steek je toch een tandje bij. Je probeert er samen met collega-experten het beste van te maken. Ik beschouw Mensura als één daarvan. Toen het in de Raad van Bestuur werd gevraagd om bij te springen, was er geen seconde twijfel. En de manier waarop overtrof alle verwachtingen: Mensura hield bedrijven draaiende, richtte een helpdesk op voor concreet advies omtrent covid-preventie en zette haar eigen medewerkers in voor het maatschappelijk belang - meer dan de wettelijk verplichte kerntaken. Dat is geen vraag van kunnen, maar eentje van willen. Buiten het bestaande boekje treden vraagt tijd en engagement van elk teamlid. Mensura deed meer dan dat.”
Van theorie naar toepassing
In de samenwerking rond de crisis kon Pierre van Damme zelf ondervinden hoe praktisch georganiseerd en daadkrachtig Mensura is: “Heel wat richtlijnen blijven vaak theoretisch. Dan heb je mensen nodig die weten hoe dit vertaald kan worden naar het terrein, op een veilige en haalbare manier. Dankzij de menselijke kennis en expertise die ze in huis hebben, kunnen we rekenen op een slagvaardige partner in het werkveld.” De impact die Mensura heeft, laat zich ook ruimer voelen dan louter op de werkvloer: “Het gaat geen stap, maar een dimensie verder. Zo zet het haar schouders onder een aantal klinische studies die er voor kunnen zorgen dat een vijfde vaccin goedgekeurd wordt en dat we via aangepaste doseringen in beschikbare vaccins meer mensen kunnen vaccineren. Samen wordt er gezocht naar haalbare oplossingen die ook meteen resultaat opleveren.”
Goede voorbereiding is het halve werk
Dit is niet de eerste crisis die Pierre meemaakte in zijn carrière. “In 1984 studeerde ik samen met mijn vrouw af als huisarts. Niet veel later werden we geconfronteerd met de aidsepidemie die actief woedde in Antwerpen. Het wakkerde een interesse aan in epidemiologie en vaccinologie, die het verdere verloop van mijn loopbaan tekende.” Dat verleden brengt ons naar vandaag, waar hij één van de experts is die de regering adviseert in haar beslissingen. Al gaat zijn voorkeur uit naar een preventieve aanpak van crisissen. “Als de pandemie ons één ding kan leren, is het dat we onvoldoende voorbereid waren. Dat hangt nauw samen met hoe de financiële middelen voor welzijn verdeeld worden. Vandaag zien we een uitgesproken voorkeur voor curatie, nadat het probleem zich al gesteld heeft. Maar net die goede voorbereiding is allesbepalend, wat bedrijven de wendkracht geeft om in te spelen op nieuwe veranderingen.” Maar hoe bereid je je als bedrijf voor op die onzekere toekomst? “Met voldoende aandacht en respect voor elk individu. Werk samen met alle betrokkenen aan een draaiboek. Wat heb je geleerd uit de crisis? Waar liggen de sterktes? Wat ging er mis en vooral: hoe kunnen we dit in de toekomst voorkomen? Door eerst stil te staan en te reflecteren, kan je daarna sneller vooruitgaan.”
De schakel tussen bedrijf en gemeenschap
Eén van de hulpmiddelen om preventief te werk te gaan, is data. “Met die bron aan informatie kan je gerichte acties ondernemen. En dat heb ik het niet enkel op bedrijfsniveau: werk heeft impact op verkeer, onderwijs, gezondheid, op de levenskwaliteit van de burger. Ik zie een toekomst weggelegd voor Mensura waarbij het steden of gemeenschappen adviseert op basis van die data. Hoe kunnen we mobiliteit verbeteren? Kunnen we werkuren afstemmen op de scholen in de buurt? Door deel te nemen aan die discussie, wordt Mensura een partner in dat grotere ecosysteem.” Met diezelfde open blik kijkt Professor Van Damme naar welzijn: “In het begin van mijn carrière was ik een jaar actief als arbeidsgeneesheer, een discipline die me nog steeds weet te boeien. Het fit en gezond houden van werknemers begint, maar eindigt niet op de werkvloer. Je moet je goed voelen op het werk om gezond in het leven te staan. Bedrijven met voldoende aandacht voor de medewerker leveren naast goed werk een bijdrage aan dat maatschappelijk welzijn.”